NG Gemeente Hartebeestfontein

Die NG kerk Hartebeestfontein. (FOTO: Lourens Henning)

GESTIG

1866

Ring

Hartebeestfontein

Adres

Kerkstraat 50, Hartbeesfontein

Sluit in

Hartbeesfontein en distrik

Eerste predikant

J.P. Jooste (1869–1881)



Die NG Gemeente Hartebeestfontein is ’n gemeente op die dorp Hartbeesfontein in die provinsie Noordwes en in die Sinode Goudland (voorheen Wes-Transvaal).

Die gemeente is omstreeks 1866 gestig. Die kerkgebou is geleë by Kerkstraat 50, Hartbeesfontein, Noordwes. Die getal belydende en dooplidmate het van onderskeidelik 204 en 776 in 2004 tot onderskeidelik 105 en 520 in 2015 afgeneem.

Geskiedenis

Die stigtingsdatum van hierdie gemeente kon tot dusver nie aangewys word nie. Geskiedkundige navorsing bring wel aan die lig dat dit in 1853 moes gestig gewees het, soos ook blyk uit dokumente in 1948 uit die ou kerk se hoeksteen gehaal, toe die gebou gesloop is. Die aanleiding tot afskeiding van Potchefstroom en selfstandige voortbestaan as gemeente van wyk Hartebeestfontein (soms Schoonspruit genoem), was die koms van ds. D. van der Hoff en die gevolglike uittreding van Potchefstroom uit die Kaapse kerkverband.

Hartebeestfontein was hiervoor nie te vind nie. Hulle het by monde van die afgevaardigde ouderling, Wessel Johannes Badenhorst, die Potchefstroomse Kerk, in sy nuwe “Hervormde” gedaante, verlaat. Die aparte gemeentetjie, uit stryd gebore, het volgens Hervormde geskiedskrywers selfs so laat as 1866 uit slegs 75 manslidmate bestaan. Hy is bearbei deur dr. Andrew Murray en ander besoekende leraars uit die Kaapkolonie.

Die tweede NG kerk op Hartbeesfontein omstreeks 1917. Dit is in 1890 ingewy en in 1948 gesloop.

Sedert 1862 was Hartebeestfontein konsulentsgemeente van Winburg en het hulle gereeld afgevaardigdes na kerklike vergaderings in die Ned. Geref. Kerkverband gestuur. Van 16 tot 26 Feb. 1866 is beraadslagings gevoer wat tot gevolg gehad het dat die gemeente, teen die sin van die groot meerderheid, na die Hervormde Kerk (met sy moedergemeente “Mooirivier”, Potchefstroom) oorgegaan het. In Oktober 1866 het Hartebeestfontein, deur die bemoeiinge van ds. Frans Lion Cachet, byna eenparig en ten spyte van alle druk besluit om sy vroeëre status as Nederduitse Gereformeerde Kerk te handhaaf en “de gemeente was talryker en bloeiender als ooit tevooren”. Die gemeente gee ook self dié datum as sy stigtingsjaar aan.

Sedert 1869 tree ds. J.P. Jooste hier op as eerste leraar, ook van Potchefstroom en ander pas hergeorganiseerde Ned. Geref. gemeentes in Transvaal. “Sy pastorie was sy verewa en sy parogie Transvaal.” Sy intreepreek was: “Waartoe hebt gylieden my ontboden” (Hand. 10 : 29). In 1876 is die eerste kerk gebou.

Ds. Jooste se geseënde dienste is skielik beëindig met sy dramatiese vlug om politieke redes in 1881. Net so skielik was die vertrek van die volgende leraar, ds. A. de Villiers, om persoonlike redes. In sy tyd (1890) is die huidige kerkgebou ingewy. Voor, tydens en na die Anglo-Boereoorlog het ds. P.A. Winter hier gestaan. Ds. W.F. Knobel, wat die gemeente van 1904 – ’14 bearbei het, het gesterf tydens verlof deurgebring by ’n herstellingsoord.

Sy opvolger was ds. D.J. Pienaar. Vanaf 1920 tot 1930 was ds. Z.H. van der Westhuizen hier werksaam en sedert 1931 ds. S.J. Stander. Klerksdorp, Makwassie, Ottosdal, Coligny en Boschpoort is van Hartebeestfontein afgestig. (Geskryf deur Morne van Rooyen)

Predikante

  • J.P. Jooste, 1869–1881
  • Abraham Matthys Johannes de Villiers, 14 April 1888 – 1 Julie 1896 (afgetree)
  • P.A. Winter, 1896 – 1903
  • William Frederick Knobel, 7 Januarie 1905 – 3 Januarie 1916 (oorlede)
  • Daniel Joshua Pienaar, 2 September 1916 – 1920
  • William Frederick Knobel, 1905 – 2 Januarie 1916 (toe hy oorlede is in die amp)
  • Zacharias Hendrik van der Westhuizen, 28 Mei 1921 – 1931
  • Salomon Johannes Stander, 15 Augustus 1931 – 23 Junie 1953 (toe hy sy emeritaat aanvaar)
  • Sarel Johannes Eloff, 1954 – 1959
  • Rudolph Marthinus Britz, 1957 – 1962
  • Dr. Evert Philippus Jacobus, 1959 – 1964
  • Johannes Lodewickus van Rooyen, 25 Julie 1969 – ?
  • Gert Petrus Visser, 1984 – 1985
  • Riaan Steyn, 15 Januarie 2023 – hede