De Clercq, Tobias Johannes

 

Gebore

5 November 1924

OORLEDE

November 2014

UNIVERSITEIT

BA, MA (US)

gelegitimeer

1951

ORDEN

1952

STANDPLASE

1952 Riviera

1962 Die Paarl

1962 Bredasdorp

1964 Aasvoëlkop

1970 Stellenbosch

EMIRITEER

1 Apr. 1990

Tobias Johannes de Clercq is op 5 November 1924 op Boshof in die Suidwes-Vrystaat gebore. Sy pa, Johannes Jacob de Clercq, was die plaaslike skoolhoof van die bekende Rooidakskool, destyds een van die bekendste skole in die streek. Sy ma was ‘n onderwyseres. Die egpaar was ‘n gedugte span wat baie vir die kerk en plaaslike onderwys doen.

Tobie begin sy skoolopleiding in 1930 op Boshof en matrikuleer in 1941 aan die Hoërskool Boshof waar hy hoofseun is en ‘n kranige rugbyspeler in die eerstespan is. Die historiese kerkgebou op Boshof bly vir hom kosbaar en dit is daar waar hy die roeping as skoolseun ervaar om predikant te word.

In 1942 begin Tobie met sy studie op Stellenbosch en behaal in 1944 die BA-graad en in 1945 die MA-graad met die tema “Wetenskap en geloof’. Hy was drie jaar lank op die studenteraad en dien ook in 1949 en 1951 as voorsitter. Hy is ook die eerste primarius van die nuwe manskoshuis op die Akker, Huis Marais, waar hy vyf jaar lank woon en die studentelewe terdeë geniet. In 1948 word hy student aan die Teologiese Seminarium op Stellenbosch waar hy aan die einde van 1951 as proponent gelegitimeer word. Hierna loop sy pad as studenteleraar van die NG gemeente Riviera in Pretoria tot die Strooidakkerk in die Paarl waar hy op 14 September 1962 ontvang en bevestig word. Hier is hy ‘n tyd lank medeleraar van dr. DW de Villiers, later professor aan die Kweekskool op Stellenbosch.

Op 21 September 1962 verskuiwe sy tentpenne na die NG gemeente Bredasdorp aan die suidelike punt van Afrika. Hier bedien hy die gemeente net meer as twee jaar tot ‘n beroep kom na die NG gemeente Aasvoëlkop in Johannesburg. Hy word op 15 Februarie 1964 in die gemeente in die Goudstad as die opvolger van dr Beyers Naude bevestig, ‘n bekende kerkman wat met die stigting van die Christelike Instituut uit die bediening tree. Hier werk hy met groot vreugde, tot hy ‘n beroep na die NG Moedergemeente Stellenbosch in die Eikestad aanvaar. Hier trap hy met sy mooi persoonlikheid en liefdevolle hart, diep spore tot met die aanvaarding van sy emeritaat in 1990.

In 1973 adviseer ds. Tobie de Clercq as herder en leraar van die gemeente Leo Theron omtrent die ontwerp en temas van die gebrandskilderde ruite van die Moederkerk se kerkgebou. Temas van die vensters is onder andere al die “Ek is”-uitsprake van Jesus, die tema van hoop uit die boek Openbaring, die sakramente van die nagmaal en doop en die tema van die voorsienende liefde van God. Die laaste twee is in 1998 voltooi, ‘n projek onder sy leiding wat entoesiasties deur die gemeente ondersteun is.

In 1986 vier die NG Moederkerk sy driehonderdste bestaansjaar, terwyl ‘n plaket met die name van die 29 leraars wat die gemeente bedien het, onthul is. Ds Tobie ontvang saam met oud en medeleraars die boek Drie eeue van genade deur prof FC Fensham, waarin die geskiedenis van die NG Moedergemeente beskryf word.

Dr Clifford Heys skryf: “Hy het in 1986 ‘n groot rol gespeel om kerkeenheid tussen die gemeentes van die NG Moedergemeente, NG Sendingkerk en die Volkskerk van Afrika te bewerkstellig. Dit het dadelik ‘n baie goeie uitwerking op verhoudings gehad, soseer dat oom Tobie genooi is om die Volkskerk van Afrika se sinode toe te spreek. Sy standpunt was `Hoe meer ons met mekaar praat, hoe meer dink ons dieselfde, hoe meer skep ons blywende verhoudings en hoe meer stel ons in mekaar belang. Dit is vir my die opwindendste.’ Die gevolg was dat ons kerke begin gesels het en besluit het om gesamentlike ringsittings te hou.”

Tobie de Clercq het rasseverhoudinge op Stellenbosch bevorder. Hieroor skryf dr Clifford Heys: “In April 1989 lewer hy ‘n bydrae om gemeentelike samewerking tussen die Moedergemeente, die gemeente Welgelegen en die Rynse NG Sendingkerk te bevorder deur ‘n gesamentlike kerkbyeenkoms op Coetzenburg, ‘n gesamentlike konsert in die Endlersaal en ‘n kermis op die terrein van die ou Laerskool Bloemhof te hou. Predikante van die drie gemeentes het die Sondag deelgeneem aan die erediens. Dit was deel van die `Aksie Christus vir ‘n gelukkige Suid-Afrika’, wat die NG Kerk in Wes-Kaapland daardie jaar onderneem het. Die afgelope 300 jaar was die klem op die godsdiensbelewing binne die eie kerk, eerder as op die ekumene. Met die gesamentlike naweek tussen gemeentes van die NG Kerk en die NG Sendingkerk, het ds. Tobie die twee kerke op plaaslike vlak nader aan mekaar gebring.”

Na ds. de Clercq se aftrede op 1 April 1990, bly hy en Elsabe op Stellenbosch. Hierna is hy ses jaar lank koster van die NG gemeente Stellenbosch, ‘n liefdestaak om steeds te werk in sy geliefde NG Moederkerk in die Eikestad. Hy sterf op 8 November 2014 in die geseënde ouderdom van 90 jaar.

Sy begrafnisdiens word op 11 November 2014 gelei deur ‘n oudkollega, dr Clifford Heys, wat hom as ‘n lojale wapendraer beskryf wat agter sy leier Jesus Christus aangestap het. Daar word hulde gebring aan die Vrystaatse seun wat diep spore op Stellenbosch getrap het. Dr Gerdrie van der Merwe VDM