GESTIG
1890
Ring
Dordrecht
Adres
Kerkstraat, Elliot
Sluit in
Elliot en omgewing
Eerste predikant
Ds. J.C. du Plessis
Die NG Gemeente Elliot is ’n gemeente in die Sinode van Oos-Kaapland. Anders as talle ander dorpe in die Noordoos-Kaap, is dit nie as kerkdorp aangelê nie omdat die dorpie reeds in 1885 gestig is en ten tyde van die stigting van die gemeente reeds uit 10 huise bestaan het.
Gemeentestigting
Die gemeente Elliot is in 1890 deur die Ring van Burgersdorp gestig deur die toedoen van die destydse konsulent, ds. W.A. Alheit, leraar van die NG Gemeente Dordrecht, wat hom die lot van die verstrooide lidmate van die NG Kerk in die grensgebiede van die Kaapkolonie sterk aangetrek het. Ten tyde van die stigte van die gemeente Elliot was die plase uitgestrek en moeilik bereikbaar. Die stigting van die NG gemeente op die destydse Umtata (tans Mthatha) (volgens sommige bronne in 1890 en ander weer in 1891) was ook deur ds. Alheit se toedoen.
Ds. J.C. du Plessis het vanaf 29 Augustus 1891 amper 42 jaar lank hier gewerk. Hier het hy lief en leed verduur en as baanbreker gewerk. Die armoede van die gemeente was groot, voertuie primitief, die paaie onbegaanbaar, en die oorvloedige reëns van die ou dae en vol riviere het sy werk bemoeilik. Hier het hy sy eerste eggenote verloor en ook ’n tweede keer getrou. Sy het hom dan ook tot die einde van sy bediening getrou bygestaan. Hy het sy emeritaat op 1 April 1933 aanvaar en is op 10 Junie 1949 oorlede.
Geboue
Die tweede kerkgebou van die gemeente, later die kerksaal, is gedurende die Anglo-Boereoorlog teen ’n koste van £2 000 opgerig, geen geringe prestasie nie vir so ’n arm gemeente in ’n tyd van storm en woeling. Ds. Du Plessis het die hoeksteen van die huidige, sierlike kerkgebou van klip op 14 Februarie 1931 gelê. Dis in Mei 1932 ingewy. In die 21ste eeu is ’n klein replika van die kerkgebou op dieselfde terrein opgerig waarin die as van oorlede gemeentelede gehou kan word.
Afstigting en buitewyke
Met die stigting het die gemeente bestaan uit die wyke Elliot, Cala en Embokotwa (bekend as Ida) met ’n ledetal van 730. Vyf jaar ná die stigting was die gemeente nie meer hulpbehoewend nie en is ds. Du Plessis se vergoeding van £200 na £350 opgeskuif; teen 1925 was dit reeds £500. In 1919 was die ledetal reeds 1 100 en is die wyke Cala en Embokotwa afgestig as die NG Gemeente Du Plessis, ter ere van die gemeente Elliot se eerste leraar.
Reeds vanaf die 1920’s is Engcobo deur die gemeente Elliot bedien ter wille van die beter bearbeiding van die Afrikaners wat in die eertydse Transkei gewoon het. ’n Sierlike kerkgebou is op Engcobo opgerig as bewys van die opoffering van ’n handjie vol lidmate van die NG Kerk.
Onderwys
Ds. Du Plessis het in sy dae met onvermoeide ywer die saak van die onderwys bevorder en met departementele goedkeuring baie skole gestig sodat daar in 1912 reeds sowat 15 skole met oor die 600 kinders op die dorp en in die distrik was. (Geskryf deur Morne van Rooyen)
Predikante
- Johannes Christiaan du Plessis, 1891 – 1933
- Johannes George Fourie van Rooyen, 1934 – 1941
- Johannes Lodewyk Nel, 1941 – 1944
- Gysbert Christiaan van Schalkwyk, 1944 – 1947
- Frederick Johan Bessinger, 1948
- Marmaduke Visser, Februarie 1948 – 1956
- Dirk Wessel Steyl, 1959 – 1963
- Abraham Stefanus Erasmus, 1986 – 1994
- Francois Esterhuizen, 1994 – 2005
- Steven Sass, 2006 – 2007
- Gideon Frederik Aggenbag, 2006 – 2008
- David Conradie Thomas, 2007 – hede